Mụn trứng cá - Nguyên nhân hình thành và các biện pháp điều trị

Mụn trứng cá thường tồn tại dai dẳng và gây mất thẩm mỹ cho người mắc. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng nhưng mụn trứng cá lại gây ra các biến chứng như sẹo lõm, sẹo lồi, vết thâm. 

Mụn trứng cá hình thành nguyên nhân do đâu?

Có rất nhiều nguyên nhân gây mụn trứng cá, trong đó phải kể đến như: 

Nguyên nhân mụn trứng cá từ bên trong cơ thể

Tình trạng tăng tiết bã nhờn dưới da chính là nguyên nhân trực tiếp gây mụn trứng cá. Và những thay đổi bên trong cơ thể dưới đây là tác nhân làm tăng tiết bã nhờn dưới da:

- Rối loạn nội tiết tố: Các bé gái trong độ tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai,... lượng hormone sinh dục tăng cao khiến cơ thể tiết ra dầu nhờn nhiều hơn bình thường gây bít tắc lỗ chân lông, từ đó dần hình thành mụn.

 

Sự thay đổi của hormone chính là nguyên nhân gây mụn

- Tác dụng phụ của một số loại thuốc: Việc sử dụng thường xuyên một số loại thuốc chứa thành phần như corticosteroid hay androgen sẽ dễ có nguy cơ bị mụn trứng cá.

- Di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy, yếu tố di truyền ảnh hưởng rất nhiều đến việc bị mụn trứng cá. Nếu trong gia đình có người thân (bố, mẹ) đều bị mụn, nguy cơ bạn mắc mụn trứng cá là khá cao. 

- Căng thẳng, stress kéo dài: Việc căng thẳng, stress trong thời gian dài chính là thủ phạm gây rối loạn hormone, làm tình trạng mụn ngày càng nặng nề hơn.

- Mọc nhiều loại mụn khác: Một số mụn đầu trắng, đầu đen bị viêm cũng có thể biến chứng thành mụn trứng cá.

Nguyên nhân bên ngoài gây mụn trứng cá

Ngoài những nguyên nhân từ bên trong cơ thể kể trên, mụn trứng cá cũng xuất hiện và ngày càng nặng nề hơn do những thói quen sinh hoạt, chăm sóc da, ăn uống không hợp lý, cụ thể:

- Môi trường ô nhiễm: Làm việc trong môi trường nhiều khói bụi, khí thải... sẽ khiến bề mặt da hình thành nhiều ổ vi khuẩn. Thêm vào đó là sự bài tiết của bã nhờn sẽ gây bít tắc lỗ chân lông, dẫn đến mụn trứng cá.

- Vệ sinh da mặt không đúng cách: Việc không loại bỏ hết bã nhờn thừa, tế bào da chết, vi khuẩn trên bề mặt sẽ tạo môi trường thuận lợi cho mụn phát triển. Ngoài ra, việc không dùng nước tẩy trang sau một ngày dài trang điểm mà chỉ dùng sữa rửa mặt cũng chính là nguyên nhân gây mụn. 

Bên cạnh đó, sử dụng sữa rửa mặt chứa chất tẩy rửa quá mạnh hoặc rửa quá nhiều lần trong một ngày cũng khiến làn da bị bào mòn, mẫn cảm và dễ nổi mụn nhiều hơn. 

Vệ sinh da không đúng cách khiến mụn trứng cá trầm trọng hơn

- Dùng mỹ phẩm kém chất lượng: Các loại kem làm trắng, kem trộn, rượu thuốc chữa mụn,... đều chứa thành phần hóa học có hại cho da, gây kích ứng dẫn đến nổi mụn trứng cá. Nếu dùng lâu dài có thể dẫn đến viêm da, teo da,... 

Ngoài ra, việc trang điểm quá nhiều cũng khiến làn da bị bào mòn, dẫn đến dễ bị kích ứng và nhanh chóng nổi mụn.

- Lối sống, sinh hoạt: Thường xuyên thức khuya, sử dụng đồ uống chứa cồn, chất kích thích sẽ gây nên sự thay đổi hormone trong cơ thể. Từ đó khiến các chức năng của gan cũng giảm sút, việc thải độc cũng hạn chế, làm cho cơ thể tích tụ độc tố, tăng tiết bã nhờn và gây ra mụn.

Thức khuya thường xuyên khiến mụn xuất hiện ngày càng nhiều

 - Dinh dưỡng chưa hợp lý: Nạp nhiều thực phẩm chứa dầu mỡ, đồ ăn nhanh, uống ít nước cũng khiến mụn trứng cá hình thành và phát triển.

Mụn trứng cá có mấy loại?

Mỗi loại mụn trứng cá có đặc điểm khác nhau nên muốn điều trị đạt kết quả cao nhất thì cần nhận diện chính xác từng loại mụn trên da.

Sợi bã nhờn

Mụn trứng cá rất dễ bị nhầm lẫn với sợi bã nhờn nhưng thực tế chúng khác nhau hoàn toàn. Sợi bã nhờn có màu xám đen hay trắng đục, dạng sợi mảnh, thường xuất hiện ở vùng mũi và hai bên cánh mũi. Nó thực chất là các bã nhờn do tuyến bã tạo thành khi da tiếp xúc với bụi bẩn, khí thải từ môi trường bên ngoài và bị oxy hóa. Sợi bã nhờn không gây viêm sưng nhưng có thể làm bít lỗ chân lông và bị nhiễm trùng, tạo thành mụn viêm nếu không vệ sinh da sạch sẽ.

Mụn đầu trắng

Bã nhờn tiết ra quá nhiều kết hợp với các tế bào chết sẽ gây tắc nghẽn lỗ chân lông, lâu dần hình thành mụn đầu trắng. Mụn đầu trắng không gây sưng nhưng có khả năng gây viêm cao nếu da không được chăm sóc đúng cách hoặc mụn không được xử lý triệt để.

Mùa hè là thời điểm mụn đầu trắng hay xuất hiện 

Mụn đầu đen

Cơ chế hình thành mụn đầu đen giống như mụn đầu trắng chỉ khác ở màu nhân đầu mụn. Vì mụn đầu đen là mụn hở, dễ tiếp xúc với khí oxy nên bị oxy hóa và chuyển thành màu đen, còn phần nhân mụn ở dưới màu trắng đục, cứng. Vùng trán, cằm, má, mũi và hai bên cánh mũi là nơi mụn đầu đen xuất hiện nhiều nhất. Nếu không được xử lý đúng cách thì rất có thể, mụn đầu đen sẽ chuyển thành mụn viêm nặng gây tổn thương da.

Mụn đỏ

Mụn đỏ thường sưng tấy đỏ và gây đau, rất khó lấy được nhân mụn ra ngoài. Nếu không được điều trị đúng cách sẽ có nguy cơ cao phát triển thành mụn bọc, mụn nang. 

Mụn mủ

Mụn mủ có thể dễ thấy mủ màu vàng trắng ở bên trong. Mụn mủ sưng to và gây đau nhức, nhưng rất may chúng lại ít để lại sẹo và thâm. Tuy nhiên, nếu không chăm sóc và xử lý hiệu quả, mụn mủ có thể bị viêm nặng và sưng to hơn. 

Mụn mủ rất dễ chuyển sang tình trạng viêm

Mụn ẩn

Mụn ẩn hình thành do lỗ chân lông bị các chất bụi bẩn, lớp trang điểm, da chết và chất bã nhờn kết hợp với nhau gây tắc nghẽn. Mụn ẩn nhỏ, nổi lên trên bề mặt da, nhân trắng và cứng nằm sâu dưới da. 

Mụn ẩn không gây đau, khó thấy khi nhìn trực diện nhưng nếu soi dưới ánh sáng sẽ thấy rõ. Chúng tập trung nhiều nhất ở vùng trán, thái dương, cằm và hai bên má…

Vì sao mụn trứng cá trở thành “nỗi ám ảnh” của rất nhiều người?

Có thể thấy, mụn trứng cá dù không tác động trực tiếp đến sức khỏe nhưng lại làm giảm chất lượng cuộc sống của người mắc. Một nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí British Journal of Dermatology (Anh) cho thấy, người bị mụn trứng cá thường có tâm lý và tình cảm ở mức độ tương tự như những người gặp vấn đề sức khỏe mạn tính khác. Chính vì vậy, nó có thể gây ra nỗi sợ hãi cho rất nhiều người. Cụ thể:

- Ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ: Mụn trứng cá có thể tồn tại ở nhiều dạng khác nhau và đều khiến cho làn da trở nên kém mịn màng, xỉn màu, xấu xí.

 

Nhiều người cảm thấy tự ti do trên mặt xuất hiện nhiều mụn trứng cá

- Mụn gây tâm lý thất vọng, lo âu, trầm cảm: Mụn trứng cá tồn tại dai dẳng tạo tâm lý chán nản cho người mắc, nhất là ở phái nữ. Họ cảm thấy xấu xí và có những nhìn nhận tiêu cực về bản thân, luôn lo nghĩ về mụn. 

- Mụn gây mất tự tin và hạn chế trong giao tiếp: Những người làm việc trước công chúng hay thường xuyên tiếp xúc với khách hàng thì các nốt mụn vô duyên trên mặt thực sự là một “gánh nặng”. Họ cảm thấy ngượng ngùng, tự ti khi giao tiếp vì vẻ bề ngoài của mình. Từ đó khiến công việc không đạt được hiệu quả cao nhất.

Cách điều trị mụn trứng cá hiện nay

Hiện nay, có 3 phương pháp trị mụn trứng cá thường được áp dụng, đó là: Dùng dược mỹ phẩm, chiếu laser và sử dụng nguyên liệu tự nhiên, cụ thể:

Dùng dược mỹ phẩm

Có khá nhiều loại mỹ phẩm được bày bán trên thị trường giúp trị mụn. Đây là phương pháp trị mụn trứng cá đang được sử dụng nhiều nhất hiện nay.

• Ưu điểm: Tiện lợi, dễ dùng, chi phí thấp lại khá hiệu quả. 
• Nhược điểm: Có rất nhiều hàng giả, hàng nhái đang được bày bán tràn lan. Nếu dùng lâu, chúng sẽ bào mòn, làm mỏng và phá hủy làn da. Không những thế, một số loại kem trị mụn trứng cá còn ức chế quá trình sản sinh melanin, từ đó làm mất đi lớp tường thành bảo vệ da, khiến cho tình trạng mụn trầm trọng hơn.

Kem bôi trị mụn là giải pháp được nhiều người sử dụng

Trị mụn trứng cá bằng công nghệ cao

Các cách trị mụn trứng cá bằng công nghệ cao đang được áp dụng đó là: Chiếu laser, công nghệ ánh sáng,… Phương pháp này được các thẩm mỹ viện, trung tâm làm đẹp áp dụng thường xuyên.

• Ưu điểm: Thời gian điều trị ngắn và hiệu quả nhanh.

• Nhược điểm: Chỉ tác động được trên bề mặt mà không điều trị dứt điểm từ sâu bên trong. Ngoài ra, phương pháp này có thể gây nguy hiểm và có chi phí đắt đỏ. Ngoài ra, nếu chọn lựa đơn vị làm đẹp không uy tín, trang thiết bị không hiện đại, tay nghề của chuyên viên kỹ thuật còn non yếu thì có thể bị bỏng hay cháy da, tạo thành sẹo khó phục hồi.

Dùng nguyên liệu tự nhiên

Phương pháp này được nhiều chị em ưa chuộng sử dụng tại nhà với những thành phần quen thuộc như: Nha đam, mật ong, nghệ, chanh,…

• Ưu điểm: Giá rẻ, lành tính, dễ thực hiện ngay tại nhà.
• Nhược điểm: Hiệu quả chậm, đôi khi áp dụng lâu nhưng gần như không có hiệu quả, do một số thành phần tự nhiên không tác động được vào cơ chế hình thành mụn. Bên cạnh đó, tỷ lệ thành phần có tác dụng tốt trong những nguyên liệu tự nhiên đôi khi lại thấp, không đủ để tác động.

Làm thế nào để hạn chế sự xuất hiện của mụn trứng cá? 

Mụn trứng cá có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và gây ảnh hưởng đến làn da. Bạn có thể phòng ngừa mụn xuất hiện nếu tuân thủ các lưu ý sau:

- Hạn chế căng thẳng, thức khuya, tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, vệ sinh không  sạch sẽ,...

- Không sờ tay lên mặt và nặn mụn để tránh nhiễm trùng, sẹo mụn.

- Không dùng hoặc hạn chế  sử dụng thuốc có chứa thành phần corticoid.

- Luôn tẩy trang, vệ sinh sạch sẽ vùng da bị mụn.

- Áp dụng chế độ ăn uống khoa học, nói không với chất kích thích.

Ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi sẽ giúp da mịn màng, căng bóng, ít bị mụn

Hiện nay, bên cạnh những phương pháp điều trị mụn trứng cá bằng Tây y cùng với sự thay đổi về lối sống, sinh hoạt hàng ngày, nhiều người thường có xu hướng sử dụng thêm kem bôi trị mụn nguồn gốc thảo dược để nhanh chóng cải thiện tình trạng này. Tiêu biểu cho dòng kem trị mụn thảo dược này là sản phẩm có thành phần chính là dịch chiết neem (sầu đâu, xoan Ấn Độ) giúp tiêu diệt chủng vi khuẩn gây mụn propionibacterium acnes, kết hợp cùng các thảo dược khác như: Hoàng liên, sài đất, ba chạc giúp ức chế tiết bã nhờn, điều trị mụn triệt để, làm lành tổn thương da do mụn, xóa mờ vết thâm, sẹo và ngăn chặn mụn tái phát,… 

Mụn trứng cá nếu không có biện pháp điều trị đúng cách dễ dẫn đến tình trạng viêm nhiễm nặng, để lại sẹo lõm, sẹo lồi, sẹo thâm,... gây ảnh hưởng nghiêm trọng về mặt thẩm mỹ. Vì vậy, hãy điều trị mụn trứng cá từ sớm bằng các cách gợi ý ở trên để làn da sớm trở nên mịn màng, bạn nhé!

Tuệ Đan